Na de brand van 1971: Rütter orgel

Het oude Meere-orgel uit 1788 van de dorpskerk is in 1903 vervangen door het Leichel-orgel. De 'Kerkelijke Courant' van 27 maart 1903 maakt melding van de ingebruikneming in een dienst onder leiding van ds. S. Dijkstra. "Het orgel werd bespeeld door den heer J. Wagenaar, organist te Utrecht. Door zijn meesterlijke spel kwam het prachtig instrument volkomen uit, en kon Ds. Dijkstra niet nalaten hem voor zijn prachtig spel en den fabrikant voor zijn waarlijk heerlijk instrument dank te betuigen."

Na een beschrijving van het orgel ("het front is vervaardigd van eikenhout in renaissancestijl") en een opgave van het aantal pijpen en hun materialen, vervolgt de Courant: "Des namiddags werd het orgel bespeeld door den heer C. de Wolf, welke als nieuw benoemd organist voor het eerst in functie trad. Ook dit spel was zeer fraai en hieruit bleek, dat het kerkbestuur uit de vele sollicitanten eene goede keuze had gedaan." Ondanks deze lovende kritieken was het orgel niet echt een succes. Dit orgel, destijds het grootste van Hilversum, ging in 1971 eveneens volledig in vlammen op.

Bij de heringebruikneming van de Grote Kerk op 1 december 1977 had men nog niet de beschikking over een nieuw orgel. De Stichting Herbouw Grote Kerk had indertijd de heer H. van der Harst aangesteld als adviseur bij de aankoop en restauratie van een historisch orgel. Er kon uiteindelijk een orgel aangekocht worden, dat afkomstig was uit het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente te Vlaardingen. Vanwege de bouw van een andere kerk voor deze gemeente, waarin een nieuw orgel zou komen, heeft de firma Ernst Leeflang te Apeldoorn het oude instrument aangekocht, in de hoop op plaatsing in een verantwoorde omgeving. Het is dit orgel, dat thans in de Hilversumse Grote Kerk staat opgesteld. Op 1 december 1979 kon het in gebruik worden genomen. In de twee jaar daarvoor heeft een elektronisch orgel zijn diensten bewezen, dat aan de andere kant (Kerkbrinkzijde) van de kerk stond.

Het huidige orgel is in 1858 door Wilhelm Rütter uit Kevelaar gebouwd (andere bronnen geven 1854 als bouwjaar aan). Het werd gemaakt voor de St. Jozefkerk (de Gouwekerk) te Gouda (afb. 46).

Afbeelding 46: Het Rütter-orgel nog in de St. Josephkerk in Gouda

De oude St. Jozefkerk is in de jaren 1902–1904 vervangen door het neogotische kerkgebouw aan de Gouwe. Het orgel werd overgeplaatst naar de nieuwe kerk, waar het tot 1924 dienst deed. In dat jaar werd een nieuw orgel in de Gouwekerk geplaatst. Het kerkbestuur verkocht het oude orgel aan de St. Antoniusparochie te Ulft in de Achterhoek, waar het op zijn beurt in de jaren na de Tweede Wereldoorlog moest wijken voor een nieuw orgel. Het oude Rütter-orgel verhuisde, nu reeds voor de derde maal, naar het eerdergenoemde kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente te Vlaardingen. Het werd daar helaas ontdaan van snijwerk en ornamenten.

Na het tijdelijke onderkomen bij de firma Leeflang is het orgel voor f25.000,-- aangekocht door de stichting Herbouw Grote Kerk en door deze orgelbouwer grondig gerestaureerd en aangevuld. Zo is onder andere de orgelkast hersteld, wit geschilderd en van nieuw snijwerk voorzien. Ook is het front gereinigd en is aantal extra pijpen en nieuwe ornamenten aangebracht. Het oude pijpwerk is voorzichtig hersteld, het ontbrekende is in stijl bijgemaakt. Dit alles heeft geleid tot een bijzonder fraai instrument, voor oog en oor. Al met al bedroegen de kosten, inclusief de aankoop, f250.000,--. Alle kosten zijn gedragen door de Stichting Herbouw. Vermeldenswaard is dat het orgel sinds die tijd een rijksmonument is (afb. 47).

Afbeelding 47: Het orgel op zijn huidige plek in de Grote Kerk

Op 1 december 1979 is het orgel tijdens een officiële bijeenkomst in gebruik genomen door de heer H. van der Harst. De toenmalige organist van de Grote Kerk, de heer H. Hootsen, begeleidde tijdens die plechtigheid de eerste samenzang. In 2002 is het orgel opnieuw grondig gerestaureerd, nu door de firma Steendam. Dit gebeurde op advies van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en van de commissie Kerkmuziek Hilversum.